یونس ژائله در سال ۱۳۴۱ در شهر تبریز متولد شد . یونس ژائله پس از گذراندن تحصیلات متوسطه و با شروع جنگ تحمیلی عازم جبهه ی نبرد شد اما با قبولی در دانشگاه در سال ۱۳۶۲ به تبریز بازگشت تا در رشته ی بیهوشی ادامه تحصیل دهد . یونس ژائله ۱۲۷ واحد درسی از رشته ی بیهوشی را گذراندن بود اما دانشگاه را نیمه کاره رها کرد تا به کارهای مورد علاقه اش بپردازد . اکنون با گذشت بیش از سی سال از آن دوران یونس ژائله بزرگترین تولیدکننده ی شیرینی و شکلات در خاورمیانه و از مردان موفق و ثروتمند ایران است . شاید علاقه ای که یونس ژائله از کودکی به شیرینی و شکلات داشته در موفقیت امروز او بی تاثیر نبوده است . بی گمان نام برند شیرین عسل را شنیده اید و از خوردن کیک ها و شکلات های این برند لذت برده اید در این صورت بد نیست بدانید که موسس و مالک این کارخانه ی بزرگ یونس ژائله است که توانسته با سال ها فعالیت در عرصه ی شیرنی و شکلات , کشورمان را به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان این محصول در خاورمیانه تبدیل کند . یونس ژائله در طی بیست سال از فعالیت خود توانسته ۱۵ شرکت معتبر در زمینه ی صنایع غذایی تاسیس کند و از این طریق بیش از ۸۵۰۰ نفر را مشغول به کار کند . این امر باعث شده که یونس ژائله به عنوان کارآفرین نمونه ی ملی انتخاب شود . ژائله مالک کارخانه شیرین عسل است. در طول حدود ۲۰ سال فعالیت شرکت تحت تصدی اش توانسته است هشت هزار و ۵۰۰ شغل در ۱۵ شرکت تحت تصدی اش ایجاد کند. او در دسته محبوب ترین سرمایه داران و کارآفرینان تبریزی جایی می گیرد. در سفرهای خارجی رییس جمهور سابق به کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین ژائله هواپیماهای باری حاوی محصولاتش را همراه رییس جمهور برای پخش هدیه به مردم آن کشورها فرستاد. گروه شیرین عسل طی سال های گذشته وارد تولید مواد غذایی مانند ماکارونی، آرد، روغن نباتی، رب گوجه فرنگی و… نیز شده است. شیرین عسل کارخانجاتی خارج از تبریز را هم در دست ساخت دارد.ژائله عضو هیئت مدیره خانه صنعت معدن و تجارت استان و نیز عضو هیئت مدیره و نماینده استان در خانه صنعت و معدن است.
گفتوگو با يونس ژائله سعدآباد، مديرعامل شركت شيرينعسل
گروه صنایع غذایی شیرینعسل در طول حیات پربار خود توانسته است با برخورداری از سرمایههای ارزشمند انسانی و بهرهبرداری از فناوری پیشرفته، تحول بنیادین در صنایع غذایی كشور به وجود آورد كه ثمرات ارزشمند این سرمایهگذاریها و حركتهای پویا در رونق صنعت شیرینی و شكلات مملكت كاملا متجلی بوده و موجبات تعالی مزیتها و توانهای موجود در جهت ایجاد فضایی پویاتر برای صنعتگران را فراهم آورده است. تولیدات گروه صنایع غذایی شیرین عسل شامل انواع بیسكویت، شكلات، كیك، ویفر، كراكر، مارش مالو، آبنبات، تافی، آدامس و پودر و كره كاكائو بوده، ضمن آنكه گروه صنایع غذایی شیرین عسل از تكنولوژی منحصربهفرد در سطح خاورمیانه و در زمینه فناوری دانههای روغنی كاكائو برخوردار است. با مهندس يونس ژائلهسعدآباد، مديرعامل شركت شيرينعسل گفتوگويي مكتوب انجام دادهايم كه متن كامل آن را ميخوانيد:
بحث را با یک سؤال کلیشه ای آغاز میکنیم؛ چه شد که اینگونه شد؟ شما هم مثل فوتبالیستها از زمین خاکیها شروع کردید و یا سرمایهی پدری شما را به اینجا رساند؟ از شروع فعالیت شیرین عسل بگویید، اولین محصولی که تولید کردید چه بود؟
شیرین عسل در دهم اردیبهشت ماه ۱۳۷۱ثبت شرکتی شد. با ۲۰۰۰ مترمربع زمین و ساختمان اداری با متراژ ۵۰۰ مترمربع، که ظرف شش ماه آماده شد، که با سه شریک دیگر این مجموعه را راهاندازی کردیم. با کمک یکی از آهنگرهای تبریز، یک دستگاه فِر دستساز برای پخت بیسکویت آماده کردیم. چرا که نه وضعیت مالی و نه شرایط دیگر، اجازهی ورود تکنولوژی روز را برای ما فراهم نمیکرد. پس از تولید بیسکویت ساده، نوع کرم دار آنرا نیز تولید کردیم. آن زمان چون صنعت چاپ قابل قبولی در کشور برای بستهبندی محصولات نداشتیم، بستهبندیهای محصولات را در کشور ترکیه آماده میکردیم. خوب یادم هست که قیمت اولین محصول شیرین عسل ۱۰ تومان بود. با توجه به ارزیابیهایی که توسط جمع چهار نفرهی ما انجام شده بود، فضا برای کار در صنعت شیرینی و شکلات با توجه به پتانسیلهای منطقه، خیلی فراهم بود و ما توانستیم بسترهای لازم را برای رشد از همان زمان فراهم کنیم. حرکت ما بر مبنای شعار آهسته و پیوسته در جریان بود. آرام آرام مجموعه را توسعه میدادیم. محصولاتی که واحدهای دیگر تولید نمیکردند، ریسک کردیم و با تولیدشان روانهی بازار کردیم. خلاقیت و تنوع محصول، اصل اساسی کار ما بود و چون پشتکار خوبی داشتیم، توانستیم در دههی اول فعالیت نام تجاری «شیرین عسل» را در ایران به یک نام ارزشمند تبدیل کنیم.
شرکتهای زیادی مخصوصاً در این منطقه، فعالیت خود را در صنعت غذایی ادامه میدهند، اما هیچ کدام به قدمت دو دههای و بیشتر شیرین عسل نرسیدند، چرایی این داستان را شما در چه میبینید؟
من نمیتوانم در مورد دیگران صحبت کنم؛ اما اینکه چرا شیرین عسل به اینجا رسید، فقط میتوان دلیل آنرا طرح استراتژیک شرکت دانست. ما با توجه به ذهنیت خودمان استراتژی ترسیم کردیم و در این مسیر جلو رفتیم. مثلاً در محصولات لبنی، شاید بیست نوع محصول جدید وجود دارد که تحقیقات لازم بر روی آنها انجام شده، ولی هنوز وارد بازار نشده و مطابق با استراتژیهای تعریف شده، ادامهی مسیر خواهند داد و به بازار عرضه خواهند شد. داستان ما داستان کاشت، داشت و برداشت است. ساده، شاید سادگی داستان رمز موفقیت ما بوده است. چون سازمانها چشم انداز مناسبی ندارند، دچار مشکل میشوند. نوع نگرش به کار یک اصل در پیشرفت و توسعه است. زور میبرد، ولی ممکن است.
آنچه طی این دو دهه در شیرین عسل اتفاق افتاده را تا شکل گیری هلدینگ میتوانید توضیح دهید تا ابعاد بخشهای مختلف کاری شیرین عسل بهتر تصویر شود؟
ساخت و تجهیز کارخانهی فرآوری دانههای روغنی و کاکائوی «گروه صنایع غذایی شیرین عسل»، به عنوان اولین و بزرگترین مجموعهی تولید پودر کاکائو، خمیر کاکائو، کرهی کاکائو، شکلات و فرآوردههای کاکائویی در خاورمیانه، یکی از مهمترین اقدامات ما بود. با بهرهبرداری از این مجموعهی عظیم صنعتی، «گروه صنایع غذایی شیرین عسل» تحولی بنیادین در صنعت غذایی کشور ایجاد نمود که ثمرات ارزشمند این سرمایهگذاریها و حرکتهای پویا، به صورت گامی نو در جهت رشد و شکوفایی کشور و جلوگیری از خروج مقادیر متنابهی ارز، برای ورود اجناس خارجی، متجلی شد. با توجه به آنکه پودر کاکائو و سایر مشتقات کاکائو از مواد اولیهی استراتژیک و اساسی کارخانجات صنایع غذایی و شیرینی و شکلات کشور و همچنین اصناف، قنادیها، شیرینی فروشیها و کارگاههای کوچک صنعتی میباشد و از این بابت کشور شدیداً به منابع خارجی متکی بود؛ سالیانه مقادیر بسیاری ارز جهت ورود پودر کاکائو و سایر مشتقات کاکائو صرف میشد که با بهرهبرداری از مجتمع عظیم فرآوری دانههای روغنی و کاکائو، نیازهای کشور کاملاً تأمین شده است که بخشی از محصولات آن نیز جهت صادرات و عرضه به بازارهای جهانی از جمله اروپا منظور میشود. این مجموعهی عظیم صنعتی قادر است شکلات را مستقیماً از دانهی کاکائو تولید نموده و از لحاظ کیفیت و مرغوبیت تولید نیز با معتبرترین تولیدکنندگان جهانی رقابت نماید. این کارخانجات به صورت تمام اتوماتیک با بهرهگیری از تکنولوژی روز و پیشرفته و با برخورداری از سیستمهای کنترل دقیق کامپیوتری و مدرن اداره میشوند. از جمله مشخصههای کارخانجات فرآوری دانههای روغنی کاکائوی تبریز، وابسته به صنایع غذایی شیرین عسل، استفاده از دانش روز جهانی و تکنولوژی بسیار پیشرفته از جمله بهکارگیری پیشرفتهترین روباتها در فرآیند تولید و بسته بندی است.
شیرین عسل بعد از چندسال مجموعه هایی را در کنار خود ایجاد کرد که یکی از آنها همین آذرسام بود، می شود برای آگاهی مخاطب در مورد این مجموعه ها هم توضیحی بدهید؟
ما برای آنکه در زمینهی چاپ و بستهبندی دچار مشکل نباشیم و بحثهای خلاقانهی خود را بتوانیم مدیریت کنیم، سه مجموعهی کارتن انصار و چاپ آذر سام و آسیاپک آذر را ایجاد کردیم. «شرکت کارتن انصار تبریز» به عنوان یکی از بزرگترین کارخانجات کارتن سازی کشور در زمینی به مساحت ۴ هکتار، با ماشینآلاتی پیشرفته و کادری مجرب شروع بکار نمود. این واحد تولیدی هم اینک توان تولید سالانه ۵۰ هزار تن انواع مقوای مورد مصرف در بخشهای مختلف صنعت را دارا بوده و تولیدات آن انـــواع شیت مقوای کنگرهای شامل سه لایه و پنج لایه است که با در اختیار داشتن ماشینهای چاپ دو رنگ و چهار رنگ تمام اتوماتیک، ماشین کلیشه سازی و بخش تولید کاغذ که با ظرفیت تولید سالیانه ۱۸ هزار تن در دست احداث میباشد، امکان انجام کلیه سفارشات چاپی بر روی کارتنها و جعبههای خود را دارد و با در اختیار داشتن ماشین روتاری دایکات اتوماتیک، توان قابل قبولی برای تولید انواع کارتنهای دایکاتی را داراست. «شرکت گسترش صنایع چاپ و بسته بندی آذرسان» با بهکارگیری جدیدترین ماشین آلات صنعتی اروپائی و بهرهگیری از آخرین دستاوردهای دانش فنی روز دنیا، در مساحت ۶۰ هکتار تأسیس گردید. در مرحله اول هدف از تأسیس آن، تأمین نیازهای بسته بندی گروه صنایع غذایی شیرین عسل بود؛ ولی اینک با گسترش، نوآوری و تنوع محصولات تولیدی، تبدیل به بزرگترین شرکت چاپ روتوگراور در ایران گردیده است. کیفیت و تنوع محصولات این شرکت علاوه بر تأمین نیازهای داخلی ایران به کشورهای منطقه نیز راه پیدا کرده است. «شرکت آسیا پک آذر» نیز در زمینی به مساحت ۷۶ هزار متر مربع ایجاد شد. این شرکت اولین تولیدکننده فیلم BOPP در شمال غرب ایران است که دارای ظرفیت تولیدی ۹ هزار تن در سال میباشد. عمده مصرف فیلم BOPP تولیدی این شرکت برای لفافههای بسته بندی مورد مصرف در صنایع غذایی است. این شرکت به علت استفاده از تکنولوژی روز و بهکارگیری خواص پلیمرها در تولیدات خود، از نظر محصول تولید شده دارای ویژگی خاصی بوده و در بازار ایران نسبت به محصولات قبلی بستهبندی دارای برتریهای ویژهای (استحکام بالا و نفوذناپذیری در مقابل هوا و رطوبت) میباشد که تولیدات آن دارای استانداردهای ملی و جهانی بوده و با محصولات شرکتهای خارجی قابل رقابت است. «شرکت صنایع غذایی سپهر آذربایجان» از دیگر مجموعههای ماست. این شرکت در زمینی به مساحت ۵۶ هزار متر مربع و زیربنای چهار هزار و ۹۶۰ متر مربع ایجاد شده است. از عمده فعالیتهای اصلی شرکت میتوان به تولید انواع بیسکویت شکلاتی، کراکر، کیک، شکلات، تافی و پاستیل اشاره کرد.
یکی از کارهای عجیب، غریب و خارقالعاده مجموعه شما در شبستر و در اطراف دریاچه ارومیه اتفاق افتاده که حتماً برای مخاطبان جالب است، داستان از چه قرار بود؟
داستان خاصی نیست. ما دو هزار و ۳۰۰ هکتار زمین لمیزرع را حوالی شبستر تبدیل به کسب و کار نمودیم. یک گاوداری با ۱۰ هزار رأس گاو و یک مرغداری با دو میلیون و ۷۰۰ هزار قطعه جوجه ایجاد کردیم که با استفاده از کلسیم پوست تخممرغهای تولیدی این مجموعه و تزریق آن به زمین، به کاشت گوجه فرنگی پرداختیم. برای فرآوری محصولات فوق نیز از ماشینآلات مدرن و تمام اتوماتیک ساخت داخل کشور، سیستمهای شستشوی مدرن و بسته بندی آنپکت به علاوه قوطی و ظروف فلزی استفاده میشود. ظرفیت فعلی این کارخانه با ۱۲۰ روز کارکرد ۲۴۰ هزار تن گوجه فرنگی است که در تولید رب گوجه فرنگی به میزان ۶۰ هزار تن مورد استفاده قرار میگیرد. با توجه به اینکه شرکت از واحد R&D بسیار قوی برخوردار است، انتخاب بذر مناسب مورد نیاز، توسط کارشناسان خبره انجام میگیرد. بذرها با دستگاههای پیشرفته در خاک منطقه و با استفاده از کودهای طبیعی تولید شده در گروه صنعتی، در گلخانه های متعلق به شرکت، با نظارت واحدهای مهندسی زراعی کاشته شده و نشاء مناسب جهت کاشت به مزارع منتقل میشود. محصول نهایی نیز با بهره از نیروی انسانی محلی از مزارع چیده شده و جهت فرآیندهای تکمیلی به کارخانه منتقل میگردد. در مراحل اول بعد از تعیین کیفیت محصول، مطابق با استاندارد تحویل گرفته، شستشوی گوجه فرنگی در سه مرحله انجام میگیرد و بعد از ورود به دستگاه میتوان با بریکسهای متفاوت محصولات مختلف گوجه فرنگی تولید و بسته بندی شده و به صورت ۵۰۰ گرم و ۱۰۰۰ گرم و ۵ کیلو گرم و آنپکت بسته بندی میگردند. این شرکت آمادگی دارد تمام نیازمندیهای مشتریان خود را در تمامی کشورها به صورت C&F تحویل داده و بر اساس نیاز مشتری تولید نماید. محصولات تولیدی این شرکت دارای استانداردهای ملی ایران و اتحادیهی اروپا میباشد. لازم به ذکر است که کنترل عملیات کشت و صنعت این محصولات باارزش با استفاده از جدیدترین تکنولوژیهای کشاورزی و صنعتی، موجب تولید بهترین رب گوجه فرنگی کشور و جهان گردیده است. ما اعتقاد داریم که تولید بهترین رب گوجه فرنگی منوط به تولید بهترین گوجه فرنگی است تا ضمن داشتن خصوصیات فیزیکی و ظاهری مناسب از نظر باقیماندهی نیترات سیتریک و همچنین بقایای سموم شیمیایی بایستی به ترتیب به حداقل میزان (کمتر از ۵۰ P.P.M) و فاقد باقیماندهی سموم باشد.
عده ای شما را مسیحای صنعت غذا میدانند چرا که واحدهای رو به مرگ را تحویل گرفته و به سود دهی میرسانید، مانند شهد سهند و سالمین. این موضوع چقدر به واقعیت نزدیک است؟
این لقب را از شما میشنوم و خیلی به این القاب غره نمیشوم. بله ما واحدهایی مثل «شهد سهند»، «سالمین» و «شیرین عسل سبلان» را خریداری کردیم و آنها را از وضعیتهای نامطلوبی که داشتند به جایگاه مطلوب سوق دادیم. «شهد سهند» هم اکنون بهترین کنسانتره را در سه شیفت کاری تولید میکند و محصولاتش حتی به آلمان هم صادر میکند. کنسانترهی واقعی و نه مخلوط با گلوکز کیلویی هزار تومان. در کار ما کیفیت و سلامت کار اصل اساسی است. من آنچه که خودم دوست دارم بخورم را تولید میکنم. فرمولها را خودمان ایجاد میکنیم. مثل آشپزها که از یک نوع گوشت امکان دارد کبابهایی با طعمهای مختلف بپزند که یکی مورد علاقهی ما باشد و دیگری اصلاً قابل خوردن نباشد. ما در «شیرین عسل سبلان» با توجه به موقعیت کارخانه، محصول چیپس سیب زمینیای را تولید میکنیم که به نظرمان باید چیپس این شکلی باشد، محصولی که اسانس شیمایی ندارد. یعنی از هر لحاظ به سلامت آن اطمینان داشته باشیم. درست است که سودده نیست، ولی باب میل خودمان هست و برای احترام به مشتریان و مردم تولید میشود. شاید کمتر کسی را در کشور میتوان یافت که با نام «سالمین» آشنا نباشد. آنهایی که سن و سالی از آنها گذشته هنوز هم «تیتاپ» را به عنوان نخستین محصول «سالمین» و یکی از محبوبترین خوراکیهای دوران مدرسه به یاد دارند. چه بسا روزهایی که با محصولات این شرکت به مدرسه رفتیم و از خوردن آنها لذت بردیم. عمده سهام این شرکت تا سال ۱۳۸۱ با حدود۷۶٫۳۳ درصد متعلق به سرمایهگذاری شاهد و تا سال ۱۳۸۲ با حدود ۱۴٫۹۹ درصد متعلق به سازمان صنایع ملی ایران بود. لکن سهام شرکتهای مذکور در سنوات ذکر شده توسط شرکتهای «اعتبار صنایع کیش»، «فرآوردههای دانههای روغنی کاکائو تبریز» و «شیرین عسل» که همگی در یک مجموعهی صنعتی قرار داشت، خریداری گردید. «سالمین» با توجه به تولید محصولاتی با کیفیت و تنوع بالا، هدفی را جز حفظ سلامت و تندرستی کودکان، دانشآموزان و آحاد مردم دنبال نمیکند. شرکتی که خاطرهی خوشی را در ذهن تمام ایرانیان برجای گذاشته است.
داستان شکلگیری دانشگاه شیرین عسل چیست؟ مجموعه ای عظیم که یکی از ویژگیهای خاص مجموعه شماست. شایع است که شیرین عسل برای فرار مالیاتی این مجموعه را ایجاد کرده است؟ آیا به اهدافتان در این مورد رسیدهاید؟
جالب است. نمی دانم کسانیکه این شایعات را ایجاد می کنند سواد دارند و یا اگر ندارند از کسی که آگاهی دارد می توانند لااقل سئوال کنند. ایجاد دانشگاه و پرداخت مالیات چه ارتباطی باهم دارد من که تا به حال نشنیده ام. اگر می شود چند تا دانشگاه دیگر هم بزنیم(باخنده)! این مرکز زیر نظر دانشگاه جامع علمی کاربردی واحد استان آذربایجان شرقی و وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، به منظور آموزش کیفی و عملی دانشجویان رشتههای مختلف با بهرهبرداری از امکانات و ظرفیتهای گستردهی آموزشی و تحقیقاتی گروه صنایع غذایی شیرین عسل و مراکز و کارخانجات تولیدی وابسته، دارای آزمایشگاهها و کارگاههای مجهز، سایت کامپیوتری با امکان اتصال به اینترنت، استفاده از وسایل کمک آموزشی و مدرن مانند برد هوشمند، ویدئو پروژکتور، اسلاید و وسایل سمعی و بصری گوناگون است. در مرکز آموزش علمی کاربردی شیرین عسل، ضمن آموزش نیروهای شاغل و پذیرش دانشجو از سراسر کشور و چندین دورهی فراغت از تحصیل، در حال حاضر بیش از ۷۰۰ نفر دانشجو مشغول به تحصیل میباشند. در این مرکز آموزشی، بازدیدهای علمی و اجرای دورههای کارآموزی در کارخانجات و صنایع مرتبط، برگزاری کارگاههای آموزشی تخصصی از یک سو و فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی در حوزه های گوناگون از سوی دیگر، زمینههای ارتقاء علمی و فرهنگی دانشجویان را فراهم و بستر ارتباط عملی صنعت و دانشگاه را در جهت رشد و توسعه همه جانبه فراهم نموده است. اما اگر از من بپرسید که راضی هستید یا نه، با تمام وجود میگویم نه! چرا که این مرکز آنطوریکه من دوست دارم اداره نمیشود و مطابق با نیاز ما و کارآفرینان آموزش داده نمیشه و هر جا که ما خواستیم نظر بدهیم قوانین وزارت علوم دست و بال ما را بسته است، پس ایدهآل بنده نیست.