زنجیره ارزش چیست؟

زنجیره ارزش چیست؟

زنجیره ارزش (Value Chain) مجموعه فرآیندها و فعالیت‌هایی است که یک کسب و کار متعهد به انجام آن‌ها می‌شود تا به محصولات یا خدمات خود ارزش اضافه کند. این فعالیت‌ها، از ابتدایی‌ترین مراحل یعنی تامین مواد اولیه از تامین‌کنندگان تا مراحل انتهایی که همان ارائه خدمت و تحویل کالا و خدمات پس از فروش است، در جهت ایجاد ارزش پیش می‌روند. این افزایش ارزش؛ در بهای نهایی محصول، میزان سودآوری آن و رضایت مشتری خود را نشان می‌دهد. زنجیره ارزش شامل تمامی فعالیت‌هایی است که برای ارائه محصول مطابق با خواست و نیاز مشتری انجام می‌گیرد. این مراحل، اقداماتی مانند لجستیک درونی، عملیات و تولید، لجستیک بیرونی، بازاریابی و فروش و خدمات پس از فروش را در بر می‌گیرد. هرچه این فعالیت‌ها پیشرفته‌تر انجام بگیرند، ارزش نهایی بیشتر خواهد شد.

اهمیت زنجیره ارزش

تکیه و تاکید زنجیره ارزش بر ایجاد مزیت رقابتی است. این فرآیندها بر اساس عملکردهای اصلی و پشتیبانی، به ارزیابی کسب و کار، توانایی و نحوه بهبود آن و روش‌های افزایش ارزش کمک می‌کنند. تفاوت دو مولفه ارزش نهایی محصول و هزینه‌ای که بابت ایجاد ارزش صرف شده‌است، حاشیه سود محصول را تعیین می‌کند. بنابراین با صرف هزینه ثابت، هرچه ارزش بیشتری بتوانیم ایجاد کنیم، سود بیشتری را ایجاد خواهیم کرد.

مدل زنجیره ارزش

مدل زنجیره ارزش شامل دو سری فعالیت اصلی و پشتیبانی است که سیستم را با تولید محصول ارزشمند مرتبط می‌سازد. فعالیت‌های اصلی دارای 5 مرحله و فعالیت‌های پشتیبانی از 4 مرحله تشکیل شده‌اند.

5 مرحله فعالیت‌های اصلی در مدل زنجیره ارزش

مراحل اصلی به ایجاد مزیت‌های رقابتی و تولید ارزش ضروری اختصاص پیدا می‌کنند:

1.لجستیک درونی: همه فعالیت‌های مربوط به نقل و انتقالات، دریافت، انبارداری ، نظارت بر مواد خام و قطعات اولیه. هدف: ایجاد ارزش از طریق تشکیل و بهبود روابط با تامین‌کنندگان

2. عملیات: اقداماتی که برای تبدیل مواد اولیه به کالاهای نهایی صورت می‌گیرد. هدف: ایجاد ارزش با تولید و بسته‌بندی خلاقانه و منحصربه‌فرد

3. لجستیک بیرونی: فعالیت‌های بسته‌بندی، بارگیری، تحویل و توزیع محصولات. هدف: ایجاد ارزش به‌کمک زنجیره تامین کارآمد با مدیریت هوشمندانه

4. بازاریابی و فروش: کلیه اقدامات مرتبط با قیمت‌گذاری، تبلیغات، آگاه‌سازی از برند به کمک رسانه‌های مختلف (جمعی، اجتماعی، چاپی یا الکتریکی). هدف: تولید ارزش با تامین تناسب میان کالا و قیمت آن

5. خدمات پس از فروش: بررسی کیفیت، تعمیرات، خدمات مشتریان و سایر خدماتی که پس از ارائه یا تحویل در اختیار مشتری قرار می‌گیرد. هدف: ایجاد ارزش از طریق تامین ثبات و برقراری ارتباط موثر

4 مرحله فعالیت‌های پشتیبانی در مدل زنجیره ارزش

این 4 مرحله، فعالیت‌های موثر بر زنجیره ارزش (VC) هستند که کارایی را بهبود می‌بخشند و در جهت بهبود 5 فعالیت اصلی حرکت می‌کنند:

1. تدارکات: تمامی فعالیت‌های مربوط به تهیه مواد اولیه، تامین ماشین‌آلات و قطعات مورد نیاز، مذاکره بر سر قیمت‌ها، تعیین فروشندگان، تشکیل روابط هوشمندانه و موفق تجاری و سایر خدمات.
2. توسعه فناوری: فعالیت‌های مربوط به تحقیقات بازار، طراحی و نوآوری، تحقیق برای گسترش و توسعه محصولات، به‌روزرسانی سیستم‌های فرسوده یا قدیمی، حرکت هم‌سو با تکنولوژی و تامین ایمنی پایگاه‌ها.
3. منابع انسانی: استخدام نیروی مناسب، آموزش سرمایه‌های انسانی، تلاش‌ در راستای حفظ و مدیریت منابع انسانی و جلوگیری از جذب منابع توسط رقبا با مدیریت استراتژیک.
4. زیرساخت‌ها: مدیریت و رهبری مجموعه مطابق با برنامه‌ریزی‌های تعیین‌شده، حفظ سرمایه، تخصیص بودجه و پرداخت دستمزد.

انواع زنجیره ارزش چیست؟

زنجیره ارزش ممکن است محدود به یک شرکت خاص در یک موقعیت مشخص باشد، یک صنعت ویژه را در بر بگیرد یا در چندین مکان در سراسر جهان برقرار باشد. بنابراین می‌توان گفت زنجیره ارزش از نظر موقعیت در سه شکل وجود دارد:

زنجیره ارزش در سطح یک سازمان

در این نوع از زنجیره ارزش، تمرکز بر فعالیت‌هایی است که یک سازمان خاص برای افزایش ارزش محصولات، بهبود مزیت رقابتی و سودآوری بیشتر انجام می‌دهد.

زنجیره ارزش در سطح صنعت

این نوع از Value chain تمامی فعالیت‌های مربوط به مراحل مختلف از تولید یک محصول را شامل می‌شود که خود متشکل از فرآیندهای تهیه، تولید و تحویل است. در این حالت، احتمال ادغام و ورود به بازار جدید بررسی می‌شود.

زنجیره ارزش جهانی

زنجیره ارزش جهانی مربوط به کسب و کارهایی است که بر حسب صرفه اقتصادی یا ملاحظات دیگر، فعالیت‌های خود را در سطح جهانی انجام می‌دهند و همچنین خدمات و کالاهای خود را به‌صورت جهانی ارائه می‌کنند. این فعالیت‌ها می‌تواند شامل توسعه، تولید یا بازاریابی باشد. مثلا شرکت اپل تولید محصولات خود را به دلیل نیروی کار ارزان و فراوان، به شرق و جنوب آسیا منتقل کرده‌است.  

تولید آفرینان ارائه دهنده راهکارهای نوین مدیریت کسب و کار  جهت کسب اطلاعات بیشتر هم اکنون با شماره 09156158310 تماس حاصل فرمایید